BİTLENME VE UYUZ HASTALIĞI
PEDİKÜLOZİS (BİTLENME)
Amaç: Bu dersin sonunda katılımcılar;
Baş bitlenmesi, gövde bitlenmesi ve kasık bitlenmesi tanısını koyabilmelidir.
Her üç tip bitlenmeyi tedavi edebilmelidir.
Vücut bitinin majör vektör olduğu hastalıkları sayabilmelidir.
Üç tip bit insanı infeste edebilir.
1. Pediculus humanus capitis (Baş biti)
2. Pediculus humanus humanus (Gövde biti)
3. Pthirus pubis (Kasık biti)
Pedikülozis olarak bilinen bit infestasyonu dünyada hala bir problem olarak devam ediyor.
Bitler insandan kan emerek beslenirler. Yumurtalarını kıl şaftına veya elbiselerin dikiş
yerlerine bırakırlar. Çiğneyen bitler çiftlik hayvanlarını etkileyerek büyük ekonomik kayba
neden olurlar, insanları nadiren etkilerler. İnsanlarda bit infestasyonu hemen daima emen
bitler tarafından oluşturulur. Bitler artropod böceklerden olup, Pediculidae veya Pthiridae
familyasındadırlar.
Erişkin bitlerin yaşam süresi 20-30 gün kadardır. Bu sürede gövde biti yaklaşık 200, baş biti
100, kasık biti ise 50 yumurta bırakır. Konak dışında 3-4 gün yaşarlar
Bitlenmede kaşıntı ve buna bağlı ekskoriasyonlar vardır. Sekonder bakteriyel infeksiyon
geliştiğinde bölgesel LAP oluşur. Pedikülid adı verilen hipersensitivite döküntüsü viral
ekzantemi taklit edebilir.
Baş bitlenmesi her kesimde görülebilir, oysa vücut bitlenmesi özellikle evsizlerde görülür.
Gövde bitleri tifüs, siper huması (trench fever) ve relapsing fever gibi hastalıkların majör
vektörüdürler. Mültecilerde bu hastalıklar binlerce ölüme neden olabilir. Bitler tarafından
bulaştırılan trench fever kentlerdeki evsizlerde endokarditise neden olur.
Kasık bitlenmesi sıklıkla seksüel temas ile bulaşır. Bu nedenle kasık bitlenmesi olan kişilerde
seksüel yolla bulaşan diğer hastalıklar da araştırılmalıdır.
Baş bitlenmesi genellikle çocukları, primer olarak kızları etkiler. Bulaşma genellikle kafa
teması yolu ile olur. Baş için kullanılan eşyalar yoluyla da bulaşma olabilir.
Baş biti 2 mm uzunluğunda olup, dakikada 23 cm mesafe alabilir. Kuru iklimlerde
yumurtalarını saçlı derinin 1-2 mm yakınında saçlara bırakırlar. Halk arasında sirke adı
verilen yumurtaları (nits) oval olup, kıla sıkıca yapışıktır. Larvalar 1 haftada yumurtadan çıkar
ve yaklaşık 1 haftada olgunlaşırlar. Baş bitleri 4-6 saatte bir kan emerler.
Baş bitlenmesinde ense ve kulak arkası en sık tutulan bölgelerdir.
Saçlı derinin oksipital (ense) ve retroauriküler (kulak arkası) bölgelerinde bitler ve özellikle
yumurtaları kolayca görülebilir. Bitleri saptamak tarama ile en kolay olabilir. Hastalar
asemptomatik olabilirse de, kaşıntı sıktır. Isırma reaksiyonları, ekskoriasyonlar, servikal LAP
ve konjunktivit en sık görülen bulgulardır. Kaşıntıya sekonder olarak ekzematizasyon ve
enfeksiyon gelişebilir. En sık ekzema ve piyoderma ile karıştırılır. Bir hipersensitivite
döküntüsü olan pedikülid viral ekzantemi taklit edebilir.
Saçlı deride bitlerin ve/veya yumurtalarının görülmesi ile kesin tanı konur. Özel bit
taraklarının kullanılması canlı bit bulma olasılığını artırır. Yumurtalar aktif infestasyon için tek
başlarına diagnostik değildirler. Saçlardaki yumurtaların kepek ve piedra’dan ayırıcı tanısı
yapılmalıdır. Kılın mikroskobik muayenesinde kıl şaftına bir kenardan sıkıca yapışık olan
yumurtalar kolayca tanınırlar. Yumurtalar oval, sarı-gri renkte, yaklaşık 1 mm
boyutundadırlar.
Psocids bite benzeyen böcekler olup, nadiren insan saçlı derisinde infestasyona neden
olurlar. Ağaç kabuğu ve kitap bitleri bu grupta yer alır. Bunlar 2-3 mm uzunluğunda olup;
uzun antenleri, çiğneme yapan ağızları, daha büyük başları ve daha büyük arka bacakları
vardır..